مقالات
حیوانی که علاقه زیادی به عسل دارد کدام حیوان است؟
اگر از هر زنبورداری بپرسی «حیوانی که علاقه زیادی به عسل دارد کدامه؟»، معمولاً یک لبخند نصفه نیمه میزند و میگوید: «اَه نگویید! همین ها نصف زحمت ما را زیاد می کنند!» 😊
اما واقعیت این است که این سؤال فقط یک کنجکاوی ساده نیست؛ پشتش دنیایی از رفتارهای شگفت انگیز حیوانات، نکات مهم برای حفاظت از کندوها و حتی داستان های جالب طبیعت خوابیده است. از طرفی، بسیاری از مخاطبان چه طبیعت دوست باشند، چه زنبوردار همیشه دوست دارند بدانند دقیقاً کدام حیوانی علاقه به عسل دارد و چرا؟
عسل برای بسیاری از موجودات فقط یک خوراکی شیرین نیست؛ یک منبع انرژی سریع، کمیاب و گاهی حتی ماجراجویانه است! بعضی حیوانات آنقدر عاشق عسل اند که برای به دست آوردنش حاضرند با نیش زنبورها، ارتفاع درخت ها و حتی خطر برخورد با انسان ها دست و پنجه نرم کنند. قدیمی ها می گفتند: «هر که طاووس خواهد، جور هندوستان کشد»؛ اینجا هم دقیقاً همان داستان است، فقط بهجای طاووس… عسل! 🍯🐻
هدف ما در این مقاله این است که هم به طبیعت دوستان یک دید جامع بدهیم، هم به زنبوردارهای عزیز کمک کنیم با شناخت کامل «رقبای شیرین دوست» خود، از کندوهایشان بهتر مراقبت کنند. پس اگر شما هم به دنبال جواب حیوانی که علاقه زیادی به عسل دارد هستید یا می خواهید بدانید چرا بعضی حیوانات برای یک قاشق عسل دنیا را به هم می ریزند، جای درستی آمده اید.
- 1) 🐾 چرا بعضی حیوانات علاقه زیادی به عسل دارند؟
- 2) 🐾 فهرست کامل حیواناتی که علاقه زیادی به عسل دارند
-
3)
نکات عملی و راهکارهای حفاظت از کندو برای زنبورداران
- 3.1) ۱. نصب حصار الکتریکی مخصوص خرس ها
- 3.2) ۲. استفاده از جعبه ها و کندوهای مقاوم
- 3.3) ۳. نصب دوربین، چراغ حسگر حرکت و دستگاه های صداساز
- 3.4) ۴. عدم رها کردن قاب های باز در فضای آزاد مخصوصاً شب ها
- 3.5) ۵. مدیریت محیط اطراف زنبورستان و کنترل بوها
- 3.6) ۶. زمان بندی درست برداشت عسل
- 3.7) ۷. استفاده از محفظه های محافظ برای کندو های کوچک یا تازه تأسیس
- 3.8) ۸. ایجاد فاصله مناسب از جنگل یا مسیرهای حیوانات
🐾 چرا بعضی حیوانات علاقه زیادی به عسل دارند؟
۱. نیاز به انرژی سریع
بسیاری از حیوانات مخصوصاً حیوانات فعال و مهاجم مانند گورکن عسل خوار برای فعالیت زیاد، شکار، فرار و بقا به کالری سریع نیاز دارند. عسل دقیقاً همان چیزی است که این نیاز را تأمین می کند. وقتی بدن حیوان به شدت خسته است، کمی عسل مثل «یک پاور بانک طبیعی» عمل می کند.
۲. دسترسی به پروتئین کندو
جالب است بدانید بسیاری از حیواناتی که علاقه زیادی به عسل دارند، درواقع بیشتر از خودِ عسل، لاروها و موم و حتی زنبورها را میخورند. این بخش از کندو منبع پروتئین بسیار بالایی است. به عبارتی، بعضی حیوانات برای عسل نمی آیند؛ برای «بوفه ی پروتئینیِ داخل کندو» میآیند! 😄
۳. رفتارهای غریزی و بقا
برخی گونه ها مثل پرندهٔ راهنمای عسل رفتارهای غریزی و حتی همکاری تکاملی با پستانداران دارند؛ یعنی طور طبیعی یاد گرفته اند که کندو یک منبع ارزشمند است و راه رسیدن به غذا را نسل به نسل منتقل کرده اند.
🐾 فهرست کامل حیواناتی که علاقه زیادی به عسل دارند
گورکن عسل خوار
اگر بخواهیم فقط یک حیوان را به عنوان «اسطورهی عسلخوار ها» معرفی کنیم، بدون شک نامش گورکن عسل خوار است. این حیوان با جثه ی متوسط اما روحیه ی جنگجویانه اش شهرت جهانی دارد. بومی آفریقا، خاورمیانه و بخش هایی از آسیاست و طبق گزارش های علمی، یکی از جدی ترین تهدیدها برای کندوهای طبیعی است.
گورکن ها با بوی عسل یا حتی بوی موم به سرعت مسیر را پیدا می کنند. پوست ضخیم و مقاومت بالایش در برابر نیش زنبور باعث می شود بدون ترس به کندو حمله کند. معمولاً شبانه به زنبورستان نزدیک می شود، کندو را با چنگال های قوی اش باز می کند و از عسل تا لاروها را یکجا نوش جان می کند.
🐻 خرس ها — خرس قهوه ای، خرس سیاه، خرس تنبل
اگر در کار زنبورداری باشید، نام خرس ها را با احترام (!) و کمی نگرانی می برید. خرس ها از بزرگ ترین عاشقان عسل در طبیعت هستند. اما برخلاف تصور عامیانه، هدف اصلی خرس ها بیشتر لارو و زنبورهای جوان است؛ عسل فقط دسر ماجراست!
🍯 چرا خرس ها سراغ کندو می روند؟
-
نیاز شدید به انرژی: خرس ها برای ذخیره چربی قبل از خواب زمستانی باید هزاران کالری جمع کنند و عسل یک منبع عالی برای این کار است.
-
پروتئین لاروها: بیش از ۳۰–۵۰٪ از ارزش تغذیه ای که خرسها از کندو میگیرند مربوط به لاروهاست.
-
غریزه بقا: در طبیعت، هر منبع انرژی کمیاب ارزش جنگیدن دارد و خرس ها هم استاد این کارند.
🐦 پرندهٔ راهنمای عسل
این پرنده کوچک اما باهوش، یکی از عجیب ترین موجودات در دنیای عاشقان عسل است. پرندهٔ راهنمای عسل نه تنها خودش عسل دوست است، بلکه دیگران را هم برای رسیدن به عسل راهنمایی می کند!
سال هاست که در آفریقا مشاهده شده که این پرنده انسان ها یا حیواناتی مثل میمون ها را دنبال خود می کشد و با صداهای مخصوص، آن ها را به سمت کندوی وحشی هدایت می کند.
چرا؟
چون خودش نمی تواند کندو را باز کند! وقتی انسان یا حیوان به عسل دست یافت و کندو را شکست، این پرنده هم از موم و لاروها بهره مند می شود.
این همکاری زیستی آنقدر منحصر به فرد است که زیست شناسان هنوز در تلاش اند تمام جزئیاتش را درک کنند.
به قول یکی از محققان: «این پرنده به جای زور، از هوش استفاده کرده!»
و همین باعث شده در لیست حیوان هایی که علاقه زیادی به عسل دارند جای ویژه ای داشته باشد.
🦝 راکون ها و سمورها
راکون ها، این دزدهای کوچولوی شب گرد، مثل یک مهمان بی دعوت سرِ شب به زنبورستان سر می زنند. باهوش، چابک و فرصت طلب اند. اگر کندو کمی ضعیف باشد یا درپوش محکمی نداشته باشد، خیلی راحت به آن دستبرد میزنند.
-
راکونها معمولاً به دنبال عسل و لارو هستند.
-
شبانه حرکت می کنند و به همین دلیل زنبورها کمتر توان دفاع دارند.
-
اگر عسل در دسترس نباشد، حتی به موم یا زنبورهای مرده هم بسنده می کنند.
سمورها نیز فرصت طلب و شکارچی اند و گاهی به کندوهای کوچک حمله می کنند، خصوصاً در فصلهایی که غذای طبیعی کمتر است.
این حیوانات هرچند مثل خرس یا گورکن ویرانگر نیستند، اما در دستهٔ پستانداران کوچک علاقه مند به عسل قرار می گیرند و برای زنبوردار دردسرساز می شوند.
🦨 اسکانک ها و پستانداران کوچک دیگر
اسکانک ها هم شبگردند و به صورت غریزی عاشق پروتئین هستند. معمولاً مقابل کندو می ایستند، زنبورها را یکی یکی شکار می کنند و می خورند. این یعنی مستقیماً به سراغ عسل نمی روند، اما عسل برایشان دروازهٔ ورود به غذای اصلی است.
دیگر پستانداران کوچک مثل راسوی بیابانی هم گاهی سراغ کندو می روند تا یا عسل بخورند، یا لاروها، یا حتی زنبورهای خسته را شکار کنند.
🐞 آفت ها: کفشدوزک کوچک کندو
کفشدوزک کوچک کندو یکی از مخرب ترین آفت های زنبورداری است. این موجود عسل، موم، گرده، لارو و حتی تخم زنبورها را می خورد.
نر و ماده داخل کندو تخم ریزی می کنند و لاروهایشان با خوردن عسل و تخریب آن، بوی ترشیدگی شدیدی ایجاد می کنند که حتی باعث فرار کل کلنی می شود.
نکات عملی و راهکارهای حفاظت از کندو برای زنبورداران
۱. نصب حصار الکتریکی مخصوص خرس ها
کاربرد: جلوگیری از نزدیک شدن خرس ها و حیوانات بزرگ
اثر کوتاه مدت: کاهش خطر حمله در همان هفته اول
اثر بلند مدت: ایجاد امنیت پایدار برای کل زنبورستان
هزینه تقریبی: متوسط تا نسبتاً بالا
خرسها عاشق عسل و لارو هستند و اگر به کندو برسند، «توی یک شب، کار یک سالِ زنبوردار را خراب می کنند»؛ این را زنبورداران با تجربه همیشه می گویند. حصارهای الکتریکی یکی از مؤثرترین روش هاست. شوک خفیف ولی آزار دهنده، حیوان را از همان ابتدا منصرف می کند.
۲. استفاده از جعبه ها و کندوهای مقاوم
کاربرد: مقاوم سازی فیزیکی کندو
کوتاهمدت: کاهش خسارت حملهٔ حیوانات کوچک
بلندمدت: افزایش عمر کندو و کاهش نیاز به تعمیر
هزینه: متوسط
کندوهایی با بدنهٔ ضخیم تر، پیچهای محکم تر و قفل های ضد باز شدن باعث می شوند حیواناتی مثل راکون، گورکن یا سمور کمتر بتوانند کندو را باز کنند.
۳. نصب دوربین، چراغ حسگر حرکت و دستگاه های صداساز
کاربرد: ایجاد بازدارندگی و افزایش آگاهی زنبوردار
کوتاهمدت: ترساندن حیوانات شب گرد
بلندمدت: کنترل کامل منطقه و پیش بینی خطرات
هزینه: کم تا متوسط
چراغ های حسگر حرکت، آلارم صوتی یا دوربین های ساده WiFi می توانند جلوی بسیاری از مزاحمت ها را بگیرند. حیوانات شبگرد مثل راکون یا اسکانک معمولاً از نور و صدا فرار می کنند.
۴. عدم رها کردن قاب های باز در فضای آزاد مخصوصاً شب ها
کاربرد: جلوگیری از جذب حیوانات و آفات
کوتاه مدت: کاهش ورود مزاحمان به زنبورستان
بلندمدت: کاهش ریسک بیماری و آلودگی کندو
هزینه: صفر!
بوی عسل طبیعی مثل «دعوت نامهٔ طلایی» برای حیوانات است. قاب های باز، تکه های موم یا ظرف های چسبناک بیرون نمانند؛ همین نکتهٔ ساده بسیاری از حملات را از بین می برد.
۵. مدیریت محیط اطراف زنبورستان و کنترل بوها
کاربرد: کاهش جذابیت محیط برای حیوانات وحشی
کوتاهمدت: ریسک کمتر حضور حیوانات در اطراف کندو
بلندمدت: ایجاد محیط امن و کم خطر برای زنبورها
هزینه: کم
بوهای غذایی، بقایای میوه یا حتی وسایل چسبنده حیوانات را وسوسه میکند. محل زنبورستان باید تمیز باشد، بوهای شیرین حذف شود و در صورت امکان، علف های بلند اطراف کوتاه شود تا محیط پنهان کاری برای حیوانات باقی نماند.
۶. زمان بندی درست برداشت عسل
کاربرد: جلوگیری از تحریک حیوانات در فصل های حساس
کوتاهمدت: کاهش رفت و آمد حیوانات در فصول پرخطر
بلندمدت: مدیریت بهتر انرژی و امنیت زنبورها
هزینه: صفر
اواخر تابستان و ابتدای پاییز فصل هایی هستند که حیوانات بیشتر به دنبال انرژی می گردند. برداشت عسل در ساعات روز و انتقال سریع قاب ها به محیط بسته، خطر برخورد با حیوانات را کمتر می کند.
۷. استفاده از محفظه های محافظ برای کندو های کوچک یا تازه تأسیس
کاربرد: حفاظت بیشتر کندوهای ضعیف یا جدید
کوتاهمدت: حفظ کلنی های تازه
بلندمدت: افزایش احتمال بقا و رشد
هزینه: کم تا متوسط
کندو های جدید معمولاً زنبور دفاعی کمتری دارند و هدف راحت تری هستند. محفظه های فلزی یا چوبی اطراف کندو، مثل یک «لباس زرهی» عمل می کنند.
۸. ایجاد فاصله مناسب از جنگل یا مسیرهای حیوانات
کاربرد: کاهش احتمال مشاهده کندو توسط حیوانات
کوتاهمدت: احتمال کمتر برخورد مستقیم
بلندمدت: ثبات محیط
هزینه: صفر تا کم
اگر زنبورستان نزدیک مسیر خرس، گورکن یا حیوانات شب گرد باشد، احتمال بازدیدهای ناخوانده بیشتر است. مکان یابی هوشمند، یکی از مهم ترین اصول موفقیت در زنبورداری است.